Doorschijnende plek op tl-buis

[Klusser_ZLD]

Hallo beste klusleden,

Ik wilde mijn traditionele tl-buizen in de schuur gaan vervangen voor LED, dus ik wilde even kijken wat er op de oude tl-buizen staat, door deze een kwartslag te draaien. Maar een paar minuten later hoorde ik ineens een sissend geluid, en toen zag ik daarna een doorschijnende plek op de tl-buis aan de rechterkant verschijnen. Ik weet niet of er kwik ontsnapt is, want de buis is niet gebroken. Ze zijn ook explosiebestendig bij brand, al kunnen ze wel breken denk ik als je ze per ongeluk laat vallen.
Op de tl-buis staat TL 20W/33, en ik heb dit even opgezocht, maar deze speciale lampen hebben maar één steekpin, en ik kan deze niet in de LED-variant vinden. Ze zijn ook maar beperkt beschikbaar:

TL-X XL 20W/33-640 SLV/25 | Philips lighting

T12-lamp met lange levensduur voor explosiegevaarlijke omgevingen | Philips lighting

www.lighting.philips.nl

In het verleden heb ik eens een tl-armatuur overgenomen van een vorige bewoner, maar niet veel later ontplofte de condensator, dit was toen zo'n harde knal dat dit wel leek op een illegale vuurwerkbom. Sindsdien heb ik een beetje huiverig voor tl-armaturen. De tl-armatuur die ik nu heb, durf ik eigenlijk nu ook niet te testen, want die doorschijnende plek op de buis is iets waar ik online ook geen foto's van kan vinden, dus blijkbaar komt dit niet vaak voor. Ik wil deze buis dus eerst vervangen (ik hoop alleen niet dat deze breekt tijdens het verwijderen i.v.m. de kwik die erin zit) voordat ik de lichtschakelaar in de schuur weer omzet. Misschien is de buis met de slechte plek niet defect, maar ik durf het dus eigenlijk niet goed te testen, daarvoor wil ik eerst advies van de experts hier, want straks ontploft er nog iets.

 

[Kees]

Je hebt die buis gewoon lek gestoten of in elk geval is hij bij het draaien lek geraakt. Dat blank worden van het glas is een doodnormaal verschijnsel bij TL-buizen als je er lucht in toelaat.

Voor uittreden van kwik hoef je helemaal niet benauwd te zijn. Zelfs indien de buis breekt, zal er nog altijd maar een miniem beetje kwik uittreden, veel minder dan bijv. een kwikthermometer die breekt. En dat kwam vroeger nogal eens voor, daarvan raakte niemand in paniek. Natuurlijk mag dat kwik niet meer in de natuur terecht komen en daarom moet je dergelijke buizen ook inleveren bij de milieustraat, maar gevaar voor jezelf kan ik me eigenlijk haast niet voorstellen.

Ik heb ik het verleden vaak van defecte TL-buizen een pootje naar binnen getikt, teneinde hem bewust lek te maken. Want als de buis dan eventueel breekt bij vervoer naar het afvaldepot, geeft ie niet zon harde plof (deels implodeert ie dan). Het daarbij weggeslingerde glas kon verwondingen opleveren...

Die grote condensator zit alleen in dubbele TL-armaturen en dient ervoor de inductieve faseverschuiving (cosinus Phi) op te heffen. In allerlei andere apparatuur zitten ook dergelijke condensatoren en ja, het komt wel eens voor dat er eentje kapot gaat. Als ie dan uit elkaar knalde, was het een erg oud exemplaar, want moderne condensatoren hebben veelal een beveiligigsventiel. Als zodanig geen reden om TL niet meer te gebruiken.

Een LED-variant voor deze speciale buizen zul je niet zo gauw vinden, denk ik. Het is veel handiger (en waarschijnlijk beduidend goedkoper) om de hele armaturen te vervangen door LED-armaturen (ze worden ook wel LED-batten genoemd). Neem er met een kleurtemperatuur van 4000K dan heb je overeenkomstig (koel) licht. Of iets lager, hoe lager hoe warmer. Veelal wordt in huiselijke omstandigheden gebruikt: 'warm wit' 2700K, maar dat heeft wel een wat rozige gloed, moet je van houden.

Als je kijkt naar een batten met identieke lichtopbrangst van ca 900-1000 Lumen (of eigenlijk 2 x indien de nieuwe batten het oude armatuur met 2 buizen mooet vervangen), zit je waarschijnlijk wel goed, maar houd er rekening mee dat die moderne armaturen alle licht naar beneden sturen, waar de TL-buis het moest hebben van de interne reflecties. Iets minder Lumen kan dus best wel goed zijn.

 

[Ronny]

Volgens mij zit kwik alleen in bv en hoge druk natrium lamp.

 

[Jackd]

In een tl zit zeker kwik en vergeet ook de spaarlampen niet.
Hier ook opruim instructies.

Kwik | RIVM

Is kwik gevaarlijk voor de gezondheid? Als een product waar kwik in zit breekt kan er een giftige damp vrij komen.

www.rivm.nl

 

[Klusser_ZLD]

De speciale tl-buis met de FA6 voet, is beperkt beschikbaar, als deze nog wel leverbaar is, want niet alle webshops updaten hun actuele voorraad. Ik kan totdat de tl-buis binnen komt, het armatuur misschien ook gebruiken met één tl-buis, of werkt dit armatuur alleen met twee buizen? Er zitten twee starters in. Als ik het armatuur voorlopig met één buis gebruik, moet de starter van de defecte buis dan ook verwijderd worden, of kan deze gewoon blijven zitten?

 

[Kees]

Ik kan totdat de tl-buis binnen komt, het armatuur misschien ook gebruiken met één tl-buis, of werkt dit armatuur alleen met twee buizen?

Te zien aan het aansluitschema op het voorschakelapparaat kun je alleen maar twee buizen tegelijk gebruiken, want ze staan in serie:

Het onderste aansluitschema zou van toepassing zijn op twee buizen van 20W, het bovenste is voor 1 buis van 40W.

Of het daadwerkelijk in het armatuur zo bedraad is, kan van afstand niet vastgesteld worden, maar het lijkt me heel erg waarschijnlijk dat het inderdaad zo aangesloten zit.

 

[Klusser_ZLD]

Ik dacht dat het een FA6-voet was, maar nu ik de defecte TL-buis eruit heb gehaald, blijkt het toch een G13-fitting te zijn. Dan zouden er dus in principe, twee LED-buizen met nieuwe starters in kunnen. Ik vroeg dit even na bij een online winkel die gespecialiseerd is in lampen, maar hij weet niet of dit zomaar kan zonder problemen, want ik moet ze op 230V voeden:

''Wat u hier zoekt, is een oude TL-RS buis T12 (*38mm)

Deze buis wordt al heel lang niet meer gemaakt,

En is derhalve helaas ook niet meer leverbaar

Deze TL-RS buis heeft overigens wel dezelfde fitting (G13) als een normale TL-D buis

In dit geval zou een LEDtube met een G13 fitting dus moeten passen.

Wat ik wel moet opmerken, is dat het vermoedelijk een behoorlijke oude installatie is,

En de LEDtube hier wel op 230V te voeden om overige defecten uit te sluiten

(*slecht voorschakelapparaat, slechte lamphouders, slechte starter of slechte condensator etc.)''

 

[HenkL14]

Klopt, hier kunnen led buizen in.

Er zijn twee typen led buis:
- vervangers voor armaturen met HF voorschakelapparaat
- vervangers voor armaturen met starters

Je moet die tweede type hebben en inderdaad wel beide huidige starters vervangen voor de 'starters' die met de led buis meegeleverd wordt.

Dan moet het geen probleem zijn.

 

[Klusser_ZLD]

Oké, dan zou het moeten lukken.
De LED-buizen worden eenzijdig gevoed. Ik lees dat de spanningskant aan de zijde moet, waar de stroomaansluiting binnenkomt in het armatuur, maar deze aansluiting zit in het midden, dus welke kant van het armatuur nu de nul en de plus heeft? Naar links gaan zes witte draden, en naar rechts, vier, dus dan zou je zeggen dat de linkerkant van het armatuur, de zijde is, waar de buizen gevoed worden?

 

[HenkL14]

Ja en nee.

Als je het voorschakelapparaat en starter er tussen uit haalt en dus 230 op de fittingen maakt, moet je daar op letten inderdaad.

Als je die onderdelen laat zitten en dus alleen maar de buis en starter gewoon vervangt, maakt het niet uit hoe de led buis in het armatuur zit.

 

[Klusser_ZLD]

De webwinkel-specialist in verlichting, raad mij af om de onderdelen te laten zitten, dus dat ik het armatuur moet ombouwen naar zonder starters:

Die starters worden meegeleverd, als u besluit dit over uw bestaande installatie te laten draaien.

Maar zoals gezegd raad ik u dit in dit geval af, omdat ik aan de TL RS buis zie dat die nogal oud is,

En de kans op storing door de tussenliggende onderdelen heel groot is

Wanneer deze tube op 230V MAINS wordt gezet,

Zijn alle problemen daarmee uit te sluiten

 

[HenkL14]

Ja dat klopt wel.

Maar dan moet je dus zelf het armatuur ombouwen.

Ik doe dit zelf wel bijna altijd inderdaad, maar dit is mijn vakgebied ook ;)

Het kan wel maar je moet wel even weten wat je doet met draadjes verwijderen en op de juiste manier aansluiten.

 

[Klusser_ZLD]

Ik heb zelf niet de kennis in huis om dit armatuur om te bouwen. De vraag is nu of het verantwoord is om er LED buizen met LED starters in te doen?

 

[HenkL14]

Oke dan is het prima om de buizen gewoon te vervangen en de starters ook.
Als de tl buizen werkten, werken de led buizen nu ook.

Als er wat kapot zou gaan, gaat het licht uit en merk je het vanzelf. Verder hoef je niet bang te zijn voor extreme gevolgen van het wisselen naar led buizen.

 

[Marcn.88]

als u zelf niet de kennis hebt om het armatuur om te bouwen is het voor u dan niet handiger om gewoon een geheel nieuw led armatuur te plaatsen als vervanging? dan is het een kwestie van 3 draadjes afkoppelen en weer aansluiten

 

[Klusser_ZLD]

Daar heb je inderdaad helemaal gelijk in! Nu zou het normaalgesproken weer moeten werken met LED buizen en starters, mits alle onderdelen van het armatuur nog in orde zijn natuurlijk. Ik verwacht de buizen aanstaand weekend in huis te hebben.

 

[Kees]

Het is maar helemaal de vraag of het in serie schakelen van twee LED-buizen gaat werken.

Want zonder wijziging aan de bedrading zullen de twee buizen net als in het schema in #6 in serie geschakeld blijven staan, zelfs als je de starters vervangt.

 

[Gerrit B]

Snel afscheid nemen van het armatuur en een nieuwe plaatsen met LED verlichting.
Vrijwel zeker goedkoper dan 2 nieuwe lampen en je spaart energie want ook je voorschakelapparaten gebruiken stroom (5 tot 10W)
Zo te zien is het 2 x 18W en dat is prima te vervangen door een 12 tot 15W LED lamp.
Natuurlijk wel even op de kleur licht letten staat op je buis 830 dan neem je een LED lamp met de term warm wit of 3000K staat er 840 dan een LED lamp nemen met natuurlijk licht of kleur 4000K

 

[Klusser_ZLD]

Op de site LED-wereld lees ik dat het inderdaad niet werkt om twee LED TL-buizen met starters te plaatsen in het huidige armatuur:

William - Led Wereld
zegt:
Als er meerdere TL buizen van 60 cm in 1 armatuur zitten, dan zijn er altijd 2 buizen in serie geschakeld op 1 VSA (ballast).
Bij Led werkt dit niet, het gevolg is dan vaak dat 1 buis op halve kracht werkt.
Je kunt dit oplossen door de armatuur te herbedraden.

 

[Klusser_ZLD]

Ik kom online alleen 60 cm. T12 buizen tegen met een strip aan de zijkant, een zogeheten ''starterstrip'', buizen die zonder starter gebruikt kunnen worden, maar de buizen die ik heb, hebben niet zo'n strip. Nu weet ik niet of je zulke buizen met strip, ook kan gebruiken met losse starters?
De T8 buizen zijn dunner, en hebben dezelfde lampfitting als de T12 buizen, namelijk ook G13, en deze traditionele buizen zijn nog wel breder verkrijgbaar dan de 38 mm. dikke T12 buizen.