Isolatie van 'normale daken'
Waarom kiezen voor cellulair glas?
In de praktijk gelden diverse argumenten om zowel bij nieuwbouw, als bij het renoveren van platte daken te kiezen voor isolatie met cellulair glas, foamglas. Ook bij daken waar geen strikt zwaarwegende vochttechnische en/of constructieve eisen worden gesteld. Om met name voor wat betreft de laatste categorie 'normale' daken boven tafel te krijgen welke overwegingen een rol spelen bij de keuze voor cellulair glas, zijn gesprekken gevoerd met gebouweigenaars, opdrachtgevers en verwerkers/dakdekkersbedrijven
Foamglas daken zijn bekend vanuit de toepassing in bouwfysisch en/of constructief zwaar belaste daken. We kunnen voor wat betreft het bouwfysische aspect denken aan een vocht-technisch goede opbouw van een dakconstructie boven het dak van een zwembad, of een papierfabriek.
Bij gebouwen met een hoge interne vochtproductie, is het voorkomen van inwendige condensatie een belangrijk argument om te kiezen voor een isolatiemateriaal met een hoge dampdiffusieweerstand, zoals cellulair glas. Ook bij constructief zwaar belaste daken, zoals parkeerdaken, is een isolatie met cellulair glas bijna vanzelfsprekend vanwege de zeer hoge drukvastheid. Bij gebouwen met een minder hoge vochtproductie, of indien minder hoge eisen worden gesteld aan de drukvastheid, vervagen de argumenten om te kiezen voor cellulair glas. Toch blijken er ook dan opdrachtgevers en dakbedekkingsbedrijven te kiezen voor cellulair glas. Er spelen dus blijkbaar meer argumenten een rol dan alleen de zeer hoge dampdichtheid en de hoge drukvastheid. Dit is met name van belang omdat Foamglas daksystemen nog wel eens als duur'' worden beoordeeld en er bovendien alternatieven voorhanden zijn.
Om deze andere argumenten 'boven tafel te krijgen' is bewust niet met de leverancier van Foamglas (Pittsburgh Corning Nederland B.V. te Nieuwegein) gesproken, maar juist met gebouweigenaars en verwerkers.
Gevoelig
'Bij woningbouwverenigingen is men duidelijk gevoelig voor argumenten met het oog op kostenbeheersing op de lange termijn. Cellulair glas blijkt dan een interessante mogelijkheid. Door de opdrachtgevers worden argumenten genoemd als: lager jaarlijks onderhoud, gemakkelijker te traceren beschadigingen bij eventuele lekkages (te denken valt aan glazenwassers) en een beperking van de bijkomende herstelkosten. Bij niet-waterdichte en of sterk dampremmende isolatiematerialen breidt de lekkage zich soms over een groot oppervlak uit, aldus uitlatingen van enkele gebouweigenaars. Ook naar de gebruikers van het betreffende gebouw wordt een gedegen indruk gemaakt door te kiezen voor het snel en adequaat oplossen van het probleem. Immers, twijfel over de omvang van de schade is er nauwelijks tot niet. Daarnaast wordt door gebouweigenaars aangegeven dat het niet teruglopen van de isolatiewaarde als een wezenlijk argument geldt in de vergelijking met andere isolatiematerialen. In dat verband is het verrassend dat gebouweigenaars weten dat vanuit de NEN 1068 op de meeste isolatiematerialen een toeslagfactor op de warmtegeleidingscoëfficiënt geldt en voor cellulair glas niet.
De keuze voor cellulair glas wordt soms ook door minder gunstige ervaringen met andere isolatieproducten ingegeven.
Woningstichting Het Volksbelang uit Gouda geeft, bij monde van J.C.H. van Driel, aan dat door omvangrijke lekkages met bijbehorende schimmel- en condensproblemen, bij één van haar complexen, sprake is geweest van hoge herstelkosten. Met name ook omdat grote delen van de onder de dakbedekking aanwezige isolatie volledig door vocht waren aangetast. Bij één van deze schade-projecten is, na langdurige lekkage-kwesties en dito irritaties bij bewoners, circa vijf jaar geleden gekozen voor een dakbedekkingssysteem met cellulair glas. Na vervanging van het dakbedekkingspakket door het nieuwe pakket met isolatie van cellulair glas is het betreffende project probleemloos gebleken. De ervaringen met dit 'pilot'-project zijn dermate positief, dat nadien ook voor enkele andere probleemgevallen bij totaal andere wooncomplexen binnen het gebouwbestand Het Volksbelang, is gekozen voor cellulair glas. Inmiddels wordt voor een in aanbouw zijnd nieuwbouwproject van 216 woningen in de wijk Goverwelle te Gouda, waarvan 40 woningen in opdracht van Woningstichting Het Volksbelang voor de betreffende 40 woningen cellulair glas toegepast op het dak. Met andere woorden, de ervaringen vanuit het beheer hebben hun weerslag gekregen in de nieuwbouw. Gelet op de duurzaamheid van het product, ervaart men de investering in cellulair glas als een goede kostenafweging.
Argumenten
Soortgelijke argumenten zijn ook te beluisteren vanuit Woningbouwvereniging De Goede Woning te Den Haag. De heren L. Verhoeve en W. Nederpelt, beiden betrokken bij het beheer en onderhoud van een deel van de woningvoorraad van de woningbouwvereniging, geven aan dat de langere levensduurverwachting van daksystemen met cellulair glas een belangrijk argument is geweest om in het verleden bij een omvangrijk project te kiezen voor dit isolatiemateriaal. Verhoeve geeft aan dat bij de toepassing van welk systeem dan ook de plaatselijke situatie van het complex een belangrijke rol speelt. Terugdringen van het onderhoud en een meer planmatige benadering van de onderhoudscycli van de buitenschil (gevel en dak) zijn daarbij uitgangspunten die van belang zijn binnen het beleid van De Goede Woning. Nederpelt geeft aan dat de ervaringen met het vijf jaar geleden uitgevoerde project, in totaal 26 woonblokken, ronduit positief zijn.
Niet alleen is het aantal klachten van lekkages sterk terug-gedrongen, maar ook de beloopbaarheid, drukvastheid en het strakke uiterlijk van de dakvlakken welke met cellulair glas zijn geïsoleerd, zijn opmerkelijk te noemen. Wel geeft Nederpelt aan dat een gedegen voorstudie van de dakbedekkingopbouw een belangrijke rol heeft gespeeld bij de aanpak van de daken van de 26 woonblokken.
Bij dit project is namelijk samen met het dakbedekkingsbedrijf, Mastum Utrecht, eerst een proefopstelling gemaakt om te komen tot een afgewogen concept. P.J.M. Geerts, directeur van Mastum Nederland B.V. te Maarssen, geeft aan dat bij de proefopstelling van de woningbouwvereniging is geadviseerd in de samenstelling van de bitumenlaag van de toen nog nieuwe Ready Board plaat. "Wij voelen een grote mate van betrokkenheid bij het uiteindelijke eindproduct richting onze opdrachtgever" zegt Geerts. Ready Board paste overigens goed als nieuwe toepassing van cellulair glas in een dakbedekkingssysteem dat moet worden aangebracht volgens de brandmethode. "Wat dat aangaat is Mastum in voor innovatieve ontwikkelingen." Hij zou het overigens toejuichen als Pittsburgh Corning weer eens met iets baanbrekends zou komen. Wat hem betreft een "soort HR-glas, maar dan in cellulaire toepassing".
De opdrachtgever moet een probleemloos dak met een lange levensduur tegemoet kunnen zien. Door deze benadering hoopt Mastum op een bestendige langdurige relatie met de opdrachtgever. Geerts ziet cellulair glas dan ook niet zo zeer voor eenmalige opdrachtgevers in de industriële bouw, maar meer voor opdrachtgevers met een duidelijke visie op gebouwbeheer.
Het argument van het opbouwen van een bestendige relatie, vanuit het dakbedekkingsbedrijf richting de opdrachtgever, wordt ook gevoeld door C. Keizer, directeur van Kewodak te Alphen aan den Rijn. Keizer geeft aan dat het soms lijkt alsof gebouweigenaars eerst door schade en schande moeten leren, voordat wordt gekozen voor een beleid met betrekking tot gebouwbeheer op de langere termijn. "Al jaren lang kan ik me in de dakbedekkingsbranche staande houden met een kwalitatief goede totaal-oplossing van het dak". Niet alleen naar buiten toe wil hij, als één van de participanten van erkende dakbedekkingsbedrijven in Nederland en door allerhande certificering, aangeven dat kwaliteit voorop staat, maar ook vanuit een interne bedrijfsfilosofie wil hij laten zien te staan voor kwaliteit. De toepassing van cellulair glas past daarin. Opmerkelijk is dat van alle geïsoleerde dakwerken van Kewodak circa 60 procent bestaat uit daken uitgevoerd met cellulair glas. Er zullen weinig dakbedekkingsbedrijven zijn die dat percentage zelfs maar bij benadering kunnen halen. "Soms voel ik me een roepende in de woestijn tussen collega-dakdekkers, maar ik kan zoals gezegd al jarenlang aan opdrachtgevers een duurzame dakoplossing bieden die een einde maakt aan vele problemen", aldus de heer Keizer. Veel opdrachtgevers voelen dat volgens hem ook zo en hebben de korte-termijnvisie van ogenschijnlijke lage stichtingskosten verlaten en mikken duidelijk op een planmatige lange termijn aanpak bij het beheer van hun gebouwenbestand. Deze gedachte blijkt overigens goed te werken, want ondanks het ogenschijnlijke nadeel in concurrentie heeft Kewodak meer dan voldoende werk. Opmerkelijk is in dat verband het voorbeeld van een schoolgebouw dat Kewodak heeft aangepakt. Voor de renovatie had het schoolgebouw alleen al voor wat betreft de dakconstructie, als gevolg van ernstig vandalisme, jaarlijks een kostenpost van fl. 13.000,- tot fl. 15.000,-.
Uiteindelijk is met Kewodak, na grondige bestudering van de situatie ter plaatse en afweging van allerlei mogelijkheden, gekozen voor een dak met cellulair glas en een tweelaagse gemodificeerde dakbedekking. Het vandalisme is er nog steeds, aldus de heer Keizer, maar de jaarlijkse kosten zijn teruggelopen naar nog geen fl. 1000,-. Overigens merkt hij op dat het wel van belang is dat de dakdekkers goed op de hoogte zijn van wat wel en niet kan met cellulair glas. Van de vaste kern van circa twintig dakdekkers bij Kewodak is er niet één die niet kan zeggen al jarenlang te werken met het product cellulair glas.Voorsprong
Natuurlijk geeft de inmiddels gerealiseerde omvang van werken met cellulair glas Kewodak een voorsprong op het gebied van kennis in de uitvoering, aldus de heer Keizer, maar daarvan plukt de opdrachtgever uiteindelijk in directe zin de vruchten. Voor hem is een extra argument om voor cellulair glas te kiezen, het gunstig gedrag van cellulair glas bij brand. Per slot van rekening worden vele vierkante meters dakbedekking in Nederland aangebracht volgens de brandmethode en een onbrandbaar isolatiemateriaal is daarbij een plezierige gedachte, besluit hij.
Uit de gevoerde gesprekken met opdrachtgevers en dakbedekkingsbedrijven blijkt dat alle partijen het dak als een totaal concept zien. De opbouw van een dakbedekkingsconstructie vraagt een bewuste afweging van materialen ten opzichte van elkaar die is afgestemd op de situatie ter plaatse. Als eenmaal is gekozen voor lage kosten tijdens de te verwachten exploitatietermijn van het bouwwerk en uiteindelijk na het eind van de rit een lage kostenpost moet blijken, worden technisch duurzame systemen aantrekkelijk. Een kwaliteitsdak krijgt daarmee inhoud aldus vrijwel alle gesprekspartners. De lange levensduur zonder noemenswaardige problemen in de beheerfase is daarbij een belangrijk argument. Het vermijden van onverwachte kosten, onverwachte calamiteiten en ingrijpend herstel tijdens de exploitatietermijn zijn daarbij dan ook belangrijke overwegingen. Ook het realiseren van een kwaliteitsdak naar de 'eigen klant' (voor de woningbouwvereniging is dat de huurder en voor het dakbedekkingsbedrijf de gebouweigenaar) is een overweging die in de uiteindelijke keuze meespeelt. De wens de klant zo min mogelijk te confronteren met problemen is daarbij een nadrukkelijk uitgangspunt. Wie mikt op een lange te verwachten levensduur van het dak met een meer planmatige benadering van het beheer van daken in algemene zin, blijkt uiteindelijk goed te kunnen kiezen voor cellulair glas. Ook milieu-aspecten in een tijd waarin men de mond vol heeft over "Duurzaam bouwen" en LCA-onderzoeken maken de keuze voor cellulair glas in daken met minder zware eisen op het gebied van dampdichtheid, of drukvastheid zonder meer verantwoord.
