B- of C-karakteristiek

[Paul]

Waarde super specialisten,

Automaten hebben dan weer eens een B-, dan weer een C-karakteristiek.
Ik ken het verschil.

Maar ik wil graag weten of het voor een normale huisinstallatie uitmaakt welk type je toepast. Ik praat dus over normale belastingen, inclusief de gebruikelijke keukenapparatuur tot max 3400W (1 fase).

Vr. Gr. Paul

 

[@rie]

C-karakteristiek mag in een huisinstallatie niet gebruikt worden.
Deze automaten worden alleen in industrie toegepast.

Vgr Arie

 

[Paul]

C-karakteristiek mag in een huisinstallatie niet gebruikt worden.
Deze automaten worden alleen in industrie toegepast.

Oeps! Als ik in mijn zekeringkast kijk, zie ik 16 Ampere automaten merk ABB type S232, met de aanduiding "C16". Is dat C-karakteristiek of vergis ik me. En als dat zo is, moet ik dan alles eruit halen? Welk risico loop ik dan?

 

[@rie]

B-karakteristiek beveiligt ook tegen overbelasting, C-karakteristiek doet dit ook maar het duurt veel langer voor de automaat aanspreekt.
In feite beveiligt de C automaat alleen tegen kortsluiting en veel minder tegen overbelasting, ze zijn ontworpen om "zware" electromotoren te laten opstarten.
De C automaten in je meterkast zouden vervangen moeten worden voor
B automaten.

Vgr Arie

 

[The headhunter]

Ik zal zo de Nen er eens op na slaan of het wel of niet mag.

Uitleg karakteristiek van een automaat:

Een automaat is een beveiligings toestel dat beveiligt tegen overbelasting en kortsluiting en bestaat feitelijk uit 2 beveiligingen.

De eerste is een thermische beveiliging, dit is een metalen plaatje wat door de stroom warm word en daarmee het uitschakel mechaniek in werking zet. deze beveiliging is bedoeld voor overbelasting.
Dit is een trage beveiliging omdat eerst het plaatje moet opwarmen.

De tweede beveiliging werkt electromagnetisch.
Een stroom door een spoel bedient het uitschakel mechaniek.
Deze beveiliging dient als kortsluitbeveiliging en is zeer snel.

Nu de combinatie van beide: de automaat.

De waarde 16 Ampere slaat op het thermische deel.
Als er 16A door het plaatje loopt begint het plaatje op te warmen en zal binnen een bepaalde tijd uitschakelen, in dit geval 1 uur en als de stroom groter wordt, wordt de tijd dat de automaat thermisch afschakelt korter.

De A/B/C aanduiding slaat op de electromagnetische beveiliging en is gekoppeld aan de amperes.
A=1-5 x Inom
B=5-10 x Inom
C=10-15x Inom
D=15-20x Inom

Dus als ik bij een 16a A automaat heb en ik laat er 16A door lopen zal deze thermisch na 1 uur uitvallen, maar de elektromachnetische zal bij 16A - 80A direct aanspreken en de automaat doen afschakelen.
Een B type zal bij dezelfde stroom de automaat ook na 1 uur thermisch uitvallen maar de elekromachnetische pas als de stroom 80-160A is.

Waarom 2 beveiligingen.

Elk apparaat wat je inschakelt, vraagt heel kort een hele grote stroom, vaak 2 tot 10 keer de stroom die het apparaat vraagt als deze normaal werkt.
Deze grote stroom is geen probleem voor een thermische beveiliging deze is te traag om hierop te reageren. Echter bij een kortsluiting valt een thermische beveiliging niet binnen de norm uit. Dus zetten we voor deze kortsluitingen een elektromagnetische beveiliging, maar deze is weer zo snel dat een apparaat weer niet kan aanslaan, omdat de stroom te snel wordt afgeschakeld.

Daarom reken je uit wat de maximale nominale stroom mag zijn in een groep, vervolgens ga je kijken wat de startstroom in die groep is en past daar de karakteristiek op aan, zodat als de groep meer als 16 A gebruikt deze thermisch afgeschakeld wordt en zo je installatie beveiligd wordt en apparaten wel normaal kunnen opstarten.

Dus een 16A-B of een 16A-C zullen beide hetzelfde reageren op overbelasting, en verschillend bij kortsluiting en piekbelasting.

 

[The headhunter]

Ik heb even gezocht maar ik kan niet vinden dat een C automaat niet geplaatst mag worden in een huisinstallatie.

Eigenlijk is dat ook logisch.
De beveiliging tegen overbelasting is en blijft in alle karakteristieken gelijk en daarmee voorkom je dat je leidingen smelten.

Het kan natuurlijk zijn dat ik eroverheen gelezen heb verbeter mij dan o.v.v. het artikel nr.

 

[Toon]

Nee, ik had ook al eens gezocht, maar kon ook zo snel niets vinden. Er is op het internet ook niet echt veel info over te vinden. Had het ook niet iets te maken met selectiviteit?
Misschien nog eens interessant om dat nog eens een keer uit te zoeken.

 

[Paul]

Allereerst: heel fijn dat er zovelen reageren met terzake doend commentaar. Chapeau. Ik had zelf natuurlijk ook al op internet gezocht, maar "nada". En de NEN1010 heb ik (nog) niet in huis...

Ik ben erg benieuwd naar het evt resultaat van verdere "naspeuringen", al is het alleen maar om mijn technische kennis te verbreden. Ik denk overigens dat dit voor velen een interessant topic is, dat ik nog niet eerder aantrof op het forum.

Enige tijd geleden overleed een van mijn 25A hoofdzekeringen ala gevolg van een "harde" kortsluiting (fase tegen massa). De automaat van de betrokken groep (16A met een C-karakteristiek) bleef echter gewoon aan staan!

Afgezien van de 60 EURO die dat geintje me kostte, wil ik mijn installatie zo (her)ontwerpen dat dit niet mogelijk is, maw mijn automaten moeten eerst de geest geven! Ik vermoed mede naar aanleiding van de al gegeven adviezen dat een automaat type B wellicht eerder was afgeslagen (?). Dat zou dan een goed argument zijn voor toepassing van B-karakteristiek automaten (of zelfs A) ipv een "C" type.

Automaten van het type "A" ben ik overigens nog niet tegengekomen, maar ik ben geen professioneel elektricien die daar dagelijks mee werkt natuurlijk. Zeker niet in bouwmarkten. Worden die toegepast in de civiele bouw?

Ik ben nu doende om mijn groepen uit te breiden en te herindelen. Het berekenen van de nominale stoom (worst case) per groep is een makkie, maar de inschakelstroom is een ander verhaal. Dit staat niet altijd aangegeven op de type-aanduidingen van apparaten. Zijn daarvoor vuistregels te geven, evt afhankelijk van het type apparaat? Iik weet niet zo goed welke soort keukenapparaten zich inductief gedragen.

Overigens is een ander probleem, dat zelfs bij een optimale verdeling van de (7) groepen over de (3) ALS (hoofdzekeringen 3x25A) de theoretische maximale stroomsterkte per ALS de waarde 25A al gauw overstijgt!

Je komt dus terecht in een soort "guessgame" in de trant van" als dat apparaat aanstaan en die lichten aan zijn zal dat andere apparaat wel uit zijn..." In de telefoontechniek bestaan daarvoor wiskundige (reductie)berekeningen (met dank aan de heer Erlang). Hoe zit dat bij de sterkstroom? Of is dat iets voor een nieuwe thread Kees?

Veel vragen dus. Maar ik heb al gelezen dat je daar nooit dommer van wordt

M.vr.gr. Paul

 

[Kees]

In de telefoontechniek bestaan daarvoor wiskundige (reductie)berekeningen (met dank aan de heer Erlang). Hoe zit dat bij de sterkstroom? Of is dat iets voor een nieuwe thread Kees?

Niet alleen inderdaad iets voor een nieuw onderwerp, maar misschien ook wat te theoretisch voor deze vooral op de (klus-)praktijk gerichte site...

In andere onderwerpen is al eerder naar voren gekomen, dat een hoofdzekering van 25 Ampere bij een automaat van 16 A vrij snel de kans loopt er uit te gaan. Ook indien die een B-karakteristiek heeft.

Bij mijzelf heb ik exact dezelfde situatie!

 

[Paul]

Aha! Het maak voor dat probleem (25A zekering eruit) kennelijk in de praktijk dus niet veel uit wat voor karakteristiek de automaten hebben die erop zijn aangesloten. Goed om te weten. (Ik verwachtte iets anders na lezing van de reacties).

Overigens : mijn vraag waarnaar je verwijst in je quote (afgezien misschien van mijn verwijzing naar Erlang) vind ik beslist niet theoretisch: Hoeveel ampere belasting mag ik/kan ik aansluiten op 1 fase van 25A?

Als ik lees dat er per ALS maximaal vier groepen mogen worden aangesloten, en iedere groep is afgezekerd met 16A, dan kom je al héél gauw boven het maximum van 25A uit!

 

[The headhunter]

Het knappen van de hoofdzekering heeft meerdere oorzaken dan alleen de C karakteristiek.
Ga eens na hoevaak de hoofdzekering al geknapt is.
Je zal zien dat dit de zekering er al heel lang inzit het knappen word dan mede veroorzaakt door een verouderde smelt draad in de zekering.
De selectiviteit van een 25A-gG en een 16A-C zal niet echt ruim zijn.

Er bestaan reductie berekeningen voor een woning wat betreft gelijktijdige belasting.
Dit is voor een normale woning 30% (o.v.b.) daarbij heeft een gG-patroon ook een ruime uitloop voordat deze knapt .

Een automaat met een A karakteristiek zijn heel speciaal en eigenlijk worden die nooit gebruikt omdat je niets kan aanzetten of hij springt alweer. Een B-automaat heeft dit ook bij motoren Va. 2500 Watt
de aanloop stroom is dan al snel te hoog.

Inductieve bronnen zijn alle apparaten met een spoel behalve de trafo
en Motoren is eigelijk wel de belangrijkste groep deze hebben een aanloop van 3-6 x Inom.

 

[Toon]

Aha! Het maak voor dat probleem (25A zekering eruit) kennelijk in de praktijk dus niet veel uit wat voor karakteristiek de automaten hebben die erop zijn aangesloten. Goed om te weten. (Ik verwachtte iets anders na lezing van de reacties).

Overigens : mijn vraag waarnaar je verwijst in je quote (afgezien misschien van mijn verwijzing naar Erlang) vind ik beslist niet theoretisch: Hoeveel ampere belasting mag ik/kan ik aansluiten op 1 fase van 25A? Als ik lees dat er per ALS maximaal vier groepen mogen worden aangesloten, en iedere groep is afgezekerd met 16A, dan kom je al heeeeel gauw boven het maximum van 25A uit!

Het maakt zeker uit wat voor karakteristiek de automaten en zekeringen hebben. En hoeveel ampere en vermogen bij 25A? Dat lijkt me duidelijk, 25A en 25*230=5750W.

Verder wordt er dan gerekend met een gelijktijdigsheidsfactor. Deze zal voor een normale woning nooit op 100% liggen, dat zou betekenen dat je alle eindgroepen continu gelijktijdig vol belast.

 

[Ronald42]

Volgens mijn collega is het geen probleem om ipv B - C karakteristiek automaten te hebben mits de circuitweerstand (Ic) niet hoger is dan 1,3 ohm. Of dat alle automaten achter de aardlekschakelaar zitten.

 

[Paul]

Ik denk dat ik met alle informatie die hierboven is opgenomen nu goed uit de voeten kan.

Iedereen die - soms uitgebreid - antwoord heeft gegeven op de vragen:
Mijn oprechte dank.

Paul